Today is Saturday, 14 December 2024
Lection
Gazeta parafialna

History

Biało - czerwone sutanny cz.6. Duchowieństwo wielkopolskie w okresie okupacji hitlerowskiej

Nikodem Kowalski

Jarczewski Jan Aleksander (1885-1942), proboszcz w Żydowie (dekanat szamotulski), zginął zagazowany 06.05.1942 roku w Dachau.

Urodzony 08.12.1885 roku w Gogolewie (pow. Śrem) był synem Ludwika, rolnika-kupca i Teodory Anteckiej. W 1888 roku z rodzicami przeniósł się do Ostrowa Wlkp., gdzie od 6 roku życia przez 3 lata uczęszczał do szkoły elementarnej. W tym czasie zmarł mu ojciec. Gimnazjum w Ostrowie ukończył 12.03.1907 roku. Wstąpił do Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Poznaniu. Wyświęcony 22.01.1911 roku na kapłana, 15.02.1911 roku skierowany został na wikariat w Kotłowi (dek. Ostrowski). Od 01.03.1913 roku był II wikariuszem w Buku. Probostwo w Żydowie objął 01.07.1917 roku. Mianowany został przejściowo administratorem sąsiedzkich parafii: od 01.04.1918 roku w Sobocie oraz od 29.04.1930 roku w Cerekwicy pod Poznaniem. Był II asesorem dekanatu szamotulskiego. Aresztowany 06.10.1941 roku, od 10.10.1941 roku więziony był w obozie koncentracyjnym Dachau, gdzie 06.05.1942 roku został zagazowany.

Ksiądz Jarczewski jako wikariusz w Buku nie angażował się w działalność polityczną, nie występował jako mówca publicznie, z wyjątkiem zebrań kościelnych; opiekował się bractwami kościelnymi. Był członkiem zwyczajnym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W grudniu 1922 roku założył Kółko Rolnicze w Golęczewie pow. Poznań i przez jeden rok był jego prezesem.


Krygier Stanisław (1879-1952), proboszcz w Maniewie, kapelan honorowy Ojca Świętego.

Urodzony 16.11.1879 roku w Ryczywole (pow. Oborniki Wlkp.) syn Augustyna - rolnika i Joanny zd. Wiesegarth. Uczęszczał do szkoły ludowej w Ryczywole, następnie do gimnazjum w Rogoźnie Wlkp., w którym 03.03.1900 roku uzyskał maturę. W tym samym roku wstąpił do Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Poznaniu i w Gnieźnie, gdzie 13.03.1903 roku otrzymał święcenia kapłańskie. W latach 1903-1907 był wikariuszem w Margoninie, a od 1908 roku w Chodzieży. W 1911 roku objął parafię Maniewo (dek. Obornicki) liczącą 500 dusz. Na tej placówce trwał 41 lat, do końca swego życia, a na propozycję objęcia większej parafii odpowiadał: "Gdy opuszczę tę parafię, nie otrzyma ona stałego duszpasterza, bo jest zbyt mała". Bieg wydarzeń sprawił, że teren pracy duszpasterskiej proboszcza w Maniewie, miejscowości położonej 2 km od poligonu wojskowego Biedrusko, powiększył się do wielkości powiatu. Napad w 1939 roku Niemiec na Polskę, aresztowania polskiego duchowieństwa katolickiego, zamknięcie wszystkich kościołów katolickich w powiecie obornickim, prócz kościołów w Ryczywole i Maniewie, nałożyły na wątłe barki sędziwego proboszcza obowiązek duszpasterstwa w niezwykle trudnych warunkach. Swoją niezłomną i nieustraszoną postawą w latach okupacji (1939-1945) wzbudzał szacunek i podziw nawet wroga. W uznaniu jego zasług Ojciec Święty Pius XII mianował 08.04.1947 roku swoim kapelanem honorowym. Zmarł 18.04.1952 roku w aureoli ubóstwa i świętości. Pochowany został przy kościele w Maniewie. Wdzięczni parafianie postawili swemu niezapomnianemu duszpasterzowi pomnik nagrobny z wizerunkiem Matki Bożej, której był wielkim czcicielem.

Pracował dla utrzymania polskości. Opiekował się Kółkiem Rolniczym w Maniewie, założonym 26.04.1909 roku, i był jego członkiem. W listopadzie 1919 roku założył Kółko Włościanek w Maniewie, pierwsze w powiecie obornickim i był jego patronem. Z własnych osobistych funduszy pobudował w Maniewie Dom Katolicki, w którym skupiało się życie społeczne parafii, szczególnie katolickich stowarzyszeń młodzieżowych.


Rosenberg Ludwik (1874-1943), proboszcz w Lubaszu, dziekan czarnkowski.

Urodzony 05.12.1874 roku w Czerwonej Wsi k. Krzywinia (pow. Kościan) był synem ogrodnika Jana i Marianny z Szymkowiaków. Po zdaniu matury w 1896 roku w Lesznie podjął studia teologiczne w Arcybiskupim Seminarium Duchownym w Poznaniu. Święcenia kapłańskie otrzymał 12.11.1899 roku z rąk bpa Antoniego Andrzejewicza w Gnieźnie. W latach 1900-1904 był wikariuszem, a w 1905 komendarzem w Wolsztynie. Od lipca 1906 roku objął probostwo w Lubaszu (dek. Czarnkowski). W 1913 roku brał udział w pielgrzymce do Rzymu. W latach dwudziestych pełnił funkcję inspektora duchownego w szkołach powszechnych powiatu czarnkowskiego. Aresztowany w marcu 1940 roku i osadzony w obozie przejściowym w Lubiniu w kwietniu 1940 roku został zwolniony, a następnie wywieziony przez Niemców z Lubasza do Generalnego Gubernatorstwa (Skawina). Zmarł w szpitalu OO Bonifratrów w Krakowie przy ul. Trynitarskiej 11. Pochowany został w grobowcu parafialnym na cmentarzu w Prądniku Czerwonym. Na tablicy figuruje napis: "Ks. Dziekan Ludwik Rosenberg, proboszcz z Lubisza zm. w Prądniku Czerwonym 10.11.1943 roku". Na pamiątkowej tablicy umieszczonej na ścianie kościoła w Lubaszu widnieje napis: "Ku czci śp. Ks. Dziekana Ludwika Rosenberga, Proboszcza tutejszej Parafii zmarłego na wygnaniu w Prądniku Czerwonym dn. 10.11.1943".

Przejściowo z dniem 01.11.1937 roku otrzymał administrację kościoła parafialnego w Wieleniu. Już jako wikariusz w 1904 roku był wiceprezesem Kółka Rolniczego i Katolickiego Towarzystwa Robotników Polskich. W Lubaszu od 1907 roku pracował społecznie w Kółku Rolniczym, Banku Ludowym, "Rolniku". Były to instytucje dobrze pracujące, silne gospodarczo i finansowo, stanowiły ostoję polskości na tym nadnoteckim terenie w latach zaboru pruskiego. W 1912 roku był prezesem Polskiego Towarzystwa Wyborczego oraz wiceprezesem Polskiego Komitetu Wyborczego na powiat czarnkowski w wyborach do parlamentu Rzeszy Niemieckiej. Występował w wiecach przedwyborczych, popierał polskich kandydatów na posłów. Założył 28.04.1918 roku Kółko Włościanek w Lubaszu oraz opracował dla niego statut, który stał się statutem wzorcowym dla Związku Kółek Włościanek w Wielkopolsce. Podczas powstania wielkopolskiego 1918-1919 nawoływał w kościele Polaków do walki o zrzucenie pruskiego jarzma. Mimo ciężkich i długotrwałych walk oraz ofiar na froncie północnym powstania wielkopolskiego powiat czarnkowski w 1919 roku znalazł się w granicach Polski.



Read 34619 times

18, (1) 2001 - Św. Józef



Kalendarz
Czytania
Kongregacja Oratorium Św. Filipa Neri - Poznań